 (Adv1).jpg)
Είναι γνωστό πως η Ελλάδα υπήρξε μια από τις χώρες με τη μεγαλύτερη ναυτική παράδοση. Κατά τους προηγούμενους αιώνες, το ελληνικό ξύλινο σκάφος, υπήρξε o πρεσβευτής του πολιτισμού αλλά κυρίως της ελληνικής ναυτοσύνης σε ολόκληρη την Ευρώπη. Μέσα από την πολυμορφία των τύπων των ξύλινων σκαριών, την ιστιοφορία τους, τη ξυλόγλυπτη διακόσμηση, αλλά και τη χρωματική τους απόδοση, εκφραζόταν η ναυτική ικανότητα, ο χαρακτήρας του Έλληνα ναυτικού, αλλά και η σχέση του με τη θάλασσα.
Οι Έλληνες καραβομαραγκοί δεν αντιμετώπιζαν το «σκάρωμα» κάθε σκαριού ως μία ψυχρή κατασκευή ενός εργαλείου, αλλά πλέον της μυϊκής τους δύναμης, κατέθεταν και ένα μέρος της ψυχής τους, δίνοντας επιπλέον «ζωή» σε μια σειρά από «άψυχα» μαδέρια. Τα στολίδια πάνω σε κάθε σκαρί, τα ξυλόγλυπτα διακοσμητικά, μπορεί να μην είχαν κάποιο ιδιαίτερο ναυπηγικό ρόλο, αλλά ήταν απαραίτητα προκειμένου να εκφραστεί η τέχνη, το μεράκι και η προσωπικότητα του κάθε ναυπηγού.
Όλα αυτά όμως, δυστυχώς ανήκουν πλέον στο παρελθόν. Η εξέλιξη τόσο των μηχανών, όσο και των σκαφών, έφεραν μοιραία και γρήγορα το μαρασμό του ξύλινου σκαριού, σβήνοντας παράλληλα και την εμπνευστική για πολλούς καλλιτέχνες, εικόνα των πανιών από κάθε ορίζοντα σε ανατολή και δύση. Όμως αυτό που μας προβληματίζει έντονα σήμερα, είναι η έλλειψη ζωντανών μαρτυριών σχετικά με τα ξύλινα σκάφη που να μας δημιουργούν την αίσθηση έστω, ότι έχουμε και διατηρούμε ζωντανή ακόμη τη ξυλοναυπηγική μας παράδοση. Τα ολιγοστά –ίσως 1 με 2 σε αριθμό– ξύλινα σκάφη που διατηρούνται από την πολιτεία ως μουσειακά εκθέματα, αλλά και οι μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού ιδιωτικές πρωτοβουλίες, είναι πολύ σημαντικά στοιχεία μεν, αλλά όχι αρκετά και ικανά δε, για να μεταφέρουν στις επόμενες γενιές την πλούσια ναυτική μας κληρονομιά που οι ρίζες τους φθάνουν πολλούς αιώνες πίσω.
Ωστόσο, αυτό που ίσως τελικά απομένει για όσους αγαπούν και βλέπουν νοσταλγικά το ελληνικό παραδοσιακό ξύλινο σκαρί, είναι να το αναπαριστούν υπό κλίμακα. Με την επιλογή τους αυτή, εμπλουτίζεται ο δρόμος του ξυλοναυπηγικού μοντελισμού στη χώρα μας, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά το ελληνικό παραδοσιακό ξύλινο σκάφος. Διαθέτοντας κυρίως αγάπη, αλλά και υπομονή και μεράκι, ο μοντελιστής κατασκευάζοντας κάποιο ομοίωμα ξύλινου σκαριού, μπορεί να συμβάλει στη θύμηση, αλλά και στην αναπαράσταση της ναυτικής μας κληρονομιάς.
Έτσι, σε πείσμα των συνθηκών, μια μικρή ομάδα ανθρώπων, εκμεταλλευόμενη τις δυνατότητες του διαδικτύου, προσπαθεί για περισσότερο από δεκαπέντε χρόνια, μέσα από τον ξυλοναυπηγικό μοντελισμό να διατηρήσει ζωντανή την ναυτική μας κληρονομιά, αλλά και να την κάνει γνωστή σε όλον τον κόσμο. Πρόκειται για την ομάδα του διαδικτυακού τόπου naftotopos.gr. Ο naftotopos ξεκίνησε αρχικά ως ιδέα κάπου στα τέλη του έτους 2002, για να δημιουργηθεί λίγο αργότερα προσφέροντας απλόχερα και χωρίς κανένα περιορισμό στους επισκέπτες του, εικόνες και πληροφορίες σχετικές με την ξυλοναυπηγική μας ιστορία και παράδοση, αλλά ιδιαιτέρως σχετικές με τον ξυλοναυπηγικό μοντελισμό. Ναυτομοντελιστές όλοι, αλλά και σαν καραβομαραγκοί κατά κάποιο τρόπο, επιχειρούν τη διάσωση της ξυλοναυπηγικής τέχνης και το χαρακτήρα του ελληνικού σκαριού, μέσα από την κατασκευή και την προβολή μοντέλων πλοίων.
Σήμερα ο naftotopos φιλοξενεί μέσα από φωτογραφίες μία συνεχώς αυξανόμενη έκθεση μοντέλων ξύλινων ελληνικών σκαριών, αρχαίων και παραδοσιακών, δημοσιεύματα ή και διάφορες μελέτες ή άρθρα σχετικά με την ελληνική ναυτική παράδοση, αλλά και συνδέσμους με κάθε άλλη σχετική πηγή. Διαθέτει ένα ικανό αρχείο σχεδίων ναυτικών μοντέλων, καθώς και λειτουργεί χώρο (forum), μέσα από το οποίο εμπειρότεροι μοντελιστές προσφέρουν βοήθεια και συμβουλεύουν τους νεότερους. Εντυπωσιακό και μοναδικό είναι το φωτογραφικό αρχείο του ιστότοπου, όπου περιλαμβάνει σήμερα περισσότερες από 2500 παλιές φωτογραφίες σκαφών, ταξινομημένων ανά τύπο γάστρας και ιστιοφορίας.
Η δημιουργία και η ύπαρξη του naftotopos δεν έχει εμπορικό χαρακτήρα, παρά μόνο την διατήρηση και διάθεση κάθε είδους τεκμηριωμένης πληροφορίας, σχετική με την ελληνική παραδοσιακή ναυπηγική. Είναι ελεύθερα προσβάσιμος από κάθε έναν που ανιδιοτελώς συμμερίζεται τον ενθουσιασμό και τις ίδιες ευαισθησίες.
Ως ιδρυτής της ιστοσελίδας του naftotopos.gr, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά όλους τους συμμετέχοντες μοντελιστές αλλά κυρίως τους στενούς συνεργάτες μου Θανάση Γιαννίκο, Γιώργο Μπουζούνη και Λευτέρη Δαμουράκη, που για περισσότερο από 10 χρόνια προσφέρουν ανιδιοτελώς τον χρόνο και τον κόπο τους, ώστε o naftotopos να παραμένει ένα άσβεστο μικρό φανάρι της ναυτοσύνης μας.
Με εκτίμηση
Γιάννης Παντάκης
Η διαχειριστική ομάδα, οι συνεργάτες και τα μέλη του naftotopos.gr, εκφράζουν τις θερμές τους ευχαριστίες προς το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδας, για τη συνεργασία του αλλά και για τη στήριξή του. Η φιλοξενία που μας παρέχει σήμερα στις σελίδες του τριμηνιαίου περιοδικού «ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ ναυτικής ιστορίας», αποτελεί για όλους εμάς ιδιαίτερη χαρά και τιμή.
Διαβάστε το άρθρο μέσα από τις σελίδες του περιοδικού του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδας.
Φωτογραφίες από το άρθρο
